Czy wiesz, że Pracze Odrzańskie to najniżej położone osiedle we Wrocławiu? Położone jest 110 m n.p.m., a historia tych terenów jest znacznie dłuższa i bogatsza niż wielu mogłoby przypuszczać.
Historia Pracz Odrzańskich. Protsch – służebność dworu w Leśnicy
Najstarsze ślady osadnictwa człowieka na terenach dzisiejszych Pracz Odrzańskich sięgają V w. p. n. e. Najprawdopodobniej byli oni przedstawicielami kultury wschodniopomorskiej. W polskich kronikach Pracze po raz pierwszy pojawiają się w 1318 roku, kiedy to książe Henryk odsprzedał wieś braciom von Pak. W XIV wieku Pracze nie były jeszcze Praczami Odrzańskimi ani Praczami w ogóle, a ich ówczesna nazwa to Protsch. Tak więc Protsch było służebnością dworu w Leśnicy. Jednym z obowiązków mieszkańców wsi było pranie ubrań dworza, stąd nazwa miejscowości.
Wyświetl ten post na Instagramie
W XVI wieku wrocławski radny i właściciel ówczesnych Praczy Hans Culmann wybudował na ich terenie kościół luterański. Umierając zapisał wieś szpitalowi Wszystkich Świętych, czyli zlikwidowanemu w 2007 roku szpitalowi im. Babińskiego.
Cegielnia
Na przestrzeni kolejnych dwóch wieków Pracze rozwijały się dynamicznie. W 1845 wybudowano cegielnię, która do dziś kojarzona jest z tym miejscem.
Ludzi i domostw przybywało, w skutek czego w 1874 Pracze zostały włączone do lokalnej linii kolejowej. W 1876 z inicjatywy fundacji Willerta otwarto zakład wychowawczy.
220 nowych domów
Osada stała się częścią Wrocławia w 1876r. W czasie rządów hitlerowców planowano dobudowanie ok. 220 nowych domów w całkiem dobrym, jak na tamte czasy standardzie, jednak ostatecznie wybudowano około połowy budynków. Kilkanaście z nich stoi do dziś.
W 1945 wojska radzieckie wyzwoliły tereny osiedla w początkowej fazie oblężenia Festung Breslau, dzięki czemu zniszczenia były niewielkie. Od 1947 na Praczach otwierano kolejne szkoły o profilach przemysłowo-mechanicznych. Wydawać by się mogło, że już wtedy Pracze obrały kurs na rozwój młodych i ich edukację, jednak epidemia ospy w 1963 sprawiła, że ponownie stały się ośrodkiem dla chorych.
Wyświetl ten post na Instagramie
Kościół św. Anny – pierwotnie świątynia luterańska
Najbardziej kojarzonym z Praczami zabytkiem jest kościół św. Anny. Jest to oczywiście wspomnianym wcześniej kościół ufundowanym przez Hansa Culmanna, który pierwotnie był świątynią luterańską.
Kościół urządzono w stylu barokowym, a niektóre jego oryginalne elementy, jak np. ambona i chrzcielnica, przetrwały do naszych czasów.
Wyświetl ten post na Instagramie
Dawne osiedle dla chorych na gruźlicę
W latach 1928-1929 Stowarzyszenie do Zwalczania Gruźlicy wsparło budowę osiedla dla chorych na gruźlicę oraz ich rodzin. Domy były całkiem wygodne, wyposażone w WC i oddzielną przestrzeń dla chorego usytuowaną na piętrze. Elewacje pokryto czerwoną cegłą, która do dziś jest dla Praczy tak charakterystyczna.
Wyświetl ten post na Instagramie
Dawny Zakład dla Ubogich i Nieuleczalnie Chorych
W 1887 roku z inicjatywy miasta rozpoczęto pracę nad nowym kompleksem dla ubogich i chorych. Dotychczasowy ośrodek przy ul. Łaciarskiej był niewystarczający dla miasta, którego liczba ludności wciąż miała wzrastać. Plany zakładały postawienie 6 budynków.
W 1912 roku Zakład rozbudowano dodając pawilony dla epileptyków. Najpierw kobiet, a rok później także mężczyzn.
Kompleks mógł pomieścić 1000 chorych i aby zapewnić ośrodkowi samowystarczalność w jego granicach wybudowano ujęcie wody, wieżę ciśnień, lodownie, pralnie, stajnie, dom lekarza, kostnicę i kaplicę.
W związku ze wzrostem liczby zarażonych gruźlicą, w latach 20. budynki przekształcono w sanatorium przeciwgruźlicze i szpital.
Po wojnie w 1947 zupełnie zmieniono leczniczo-uzdrowiskowy charakter Praczy i otwarto Szkołę Przysposobienia Przemysłowego, gdzie kształcono w takich zawodach jak ślusarz czy tokarz. W 1948 utworzono czteroletnie Gimnazjum Przemysłowe, a w 1950 Technikum Mechaniczne.
Wyświetl ten post na Instagramie
Od Zakładu dla Ubogich po Ośrodek badawczy w Praczach
W 2007 roku Wrocławskie Centrum Badań EIT+ przejęło budynki wchodzące w skład Zakładu dla Ubogich i przeznaczyło je na ośrodek badawczy, który wciąż funkcjonuje i prężnie się rozwija.
W ten sposób Pracze Odrzańskie przeszły długą drogę od wsi pańszczyźnianej do nowoczesnego instytutu badawczego. Osiedle to do dziś zachowało swój unikalny charakter i atmosferę. Czerwone ściany budynków wydają się nie pasować do sal wypełnionych komputerami i najnowocześniejszym sprzętem, ale są to tylko pozory.
Wyświetl ten post na Instagramie
Pracze Odrzańskie w piękny sposób połączyły w sobie przeszłość i przyszłość.
