Dwa tygodnie temu przedstawiliśmy Wam pierwszą część naszej wirtualnej wycieczki po mniej znanych, czasem też zapomnianych wrocławskich pomnikach, rzeźbach, czy tablicach pamiątkowych. Po jej bardzo pozytywnym odbiorze czas na drugą część. Oto kolejna piątka naszych, mamy nadzieję, ciekawych propozycji…
1. Kamienie Stulecia
We Wrocławiu zachowały się trzy z oryginalnych sześciu granitowych słupów, które na przełomie XIX i XX wieku zostały ustawione przy drogach wylotowych z miasta. Te istniejące do dziś stały na wylotach: północnym w stronę Trzebnicy (przy Mostach Trzebnickich), południowym w kierunku Świdnicy (przy ob. budynku TVP Wroclaw na ul. Karkonoskiej) oraz wschodnim przy drodze do Jelcza (przy pętli tramwajowej przed Mostami Chrobrego na ul. Mickiewicza). Pozostałe trzy stały przy drodze w stronę Oławy przy ul. Krakowskiej, w stronę Legnicy przy ul. Legnickiej i w stronę Oleśnicy na al. Kromera. Fragmenty tego ostatniego znaleziono w 2012 roku w trakcie prac ziemnych na ul. Kłokoczyckiej.
Swoją formą nawiązywały do tradycyjnych na Śląsku znaków granicznych oraz przydrożnych kapliczek słupowych. Na czterostronnej głowicy, na czterech płaszczyznach widnieją elementy herbu Wrocławia – litera W, śląski orzeł, czeski lew oraz głowa św. Jana Ewangelisty. Słupy nie miały żadnej funkcji formalnej, a jedynie symboliczną. Kiedy w 1945 roku przeprowadzano akcję odniemczania Wrocławia, skuto z nich niemieckie napisy Gemarkung Breslau (obręb Wrocław), a na tym przy ul. Karkonoskiej wyryto polską nazwę miasta. W 2003 r. przeprowadzono renowację słupów, podczas której odtworzono na nich niemieckie pierwowzory.
2. Pomnik ku czci Chińczyków z Tian’anmen
Gdy wysiądziemy z tramwaju na Galerii Dominikańskiej, na przystanku, gdzie zatrzymują się linie 2,3,4,5, 10 oraz 33, i dojdziemy do przejścia dla pieszych, natkniemy się na „leżący” na trawniku pomnik. Poświęcony jest pamięci ofiar pacyfikacji na placu Tian’anmen, która miała miejsce w 1989r. w Chinach. Doszło tam wtedy to antykomunistycznych manifestacji chińskich studentów, w trakcie których po wkroczeniu chińskiej armii śmierć poniosło 241 osób, a ok. 7000 zostało rannych. Miejsce ustawienia pomnika nie jest przypadkowe. Po tamtych wydarzeniach, w czerwcu 1989 roku odbyła się tutaj manifestacja polskich opozycjonistów solidaryzujących się z rówieśnikami z tego odległego kraju. Przybrała ona formę miasteczka namiotowego, któremu nadano nazwę Obóz Żywego Protestu. Jego zwieńczeniem było ustawienie pomnika po raz pierwszy, ten jednak już po kilku dniach został zlikwidowany przez „nieznanych sprawców”. Jego ponowne odsłonięcie nastąpiło w roku 1999. Na pomniku, którego forma przypomina brukową ulicę widzimy zgnieciony rower, krew oraz wyraźny ślad czołgowej gąsienicy.
3. Pomnik Mnicha z konającym żołnierzem
Ciekawym, a zupełnie nieznanym wrocławskim pomnikiem jest na pewno monument Mnicha z konającym żołnierzem. Znajduje się on na cmentarzu franciszkanów prowincji św. Jadwigi przy alei Kasprowicza 26. Został on wyrzeźbiony z piaskowca w 1925 roku przez Ferdynanda Kempego i przedstawia właśnie mnicha, trzymającego na swoich kolanach młodego chłopaka w niemieckim mundurze. Powstał on na cześć poległych w I Wojnie Światowej franciszkanów, którzy dekretem władz zostali wcieleni do wojska i służyli w nim jako sanitariusze. Na cokole pomnika wyryte zostały nazwiska oraz daty śmierci poszczególnych braci. W 2001 roku do tej listy dołączono również poległych w trakcie II Wojny Światowej i obecnie znajdują się tu 92 nazwiska.
4. Płaskorzeźba ku pamięci Jana Mikulicza-Radeckiego
Idąc ul. M. Curie-Skłodowskiej, przy Klinice Chirurgii Akademii Medycznej możemy natknąć się na płaskorzeźbę upamiętniającą jednego z najwybitniejszych polskich lekarzy – Jana Mikulicza-Radeckiego (1850-1905). Urodzony w Czerniowcach na Bukowinie (ob. terytorium Ukrainy) chirurg skończył studia w 1875 roku w Wiedniu. Po kilku latach specjalizowania się w swojej dziedzinie, w 1882 roku objął został profesorem na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, obejmując tamtejszą Katedrę chirurgii. Po pięciu latach zajął to samo stanowisko na uniwersytecie w Królewcu, aż w końcu w 1890 we Wrocławiu. Tutaj, aż do śmierci, leczył przez następne 15 lat. Zasłużył się przy budowie i organizacji istniejących do dziś klinik na ul. Chałubińskiego, opublikował 232 prace naukowe, przeprowadził wiele pionierskich operacji, wprowadził nowe techniki leczenia oraz opisywał nowe jednostki chorobowe. Prawdopodobnie jako pierwszy zastosował bawełniane maski zasłaniające usta i nos podczas operacji. Płaskorzeźba autorstwa Artura Volkmanna pochodzi z 1909 roku i przedstawia Mikulicza w towarzystwie dwóch greckich bogiń: mądrości – Atenę oraz zdrowia – Higieję.
5. Pomnik Pielęgniarki
Ostatni pomnik z tej części jest nieco bardziej ukryty i żeby go znaleźć, trzeba odwiedzić podwórko Wydziału Zdrowia Publicznego Akademii Medycznej przy ul. Bartla 5. Na tamtejszym trawniku stoi pomnik, który najprawdopodobniej jako jedyny w Europie przedstawia postać pielęgniarki. W 1974 roku wyrzeźbił go Feliks Kocianowski. Wysoka na ponad trzy metry figura pielęgniarki z niemowlęciem na rękach ustawiona jest na niskim marmurowym cokole, na którym widnieje napis: „W XXX rocznicę PRL pielęgniarkom społeczeństwo dzielnicy Wrocław-Śródmieście”.
W dalszym ciągu zapraszamy do dzielenia się z nami waszymi propozycjami i dziękujemy za te dotychczasowe! Następna, trzecia już część niebawem.
