Już jutro (13 września) Muzeum Architektury we Wrocławiu rusza z nowym cyklem SPOTKAJMY SIĘ W MIEŚCIE | spacery i wykłady o architekturze Wrocławia dla dorosłych.
Wrześniowy wykład i spacer poświęcony będzie wrocławskim Karłowicom, po których oprowadzi dr Agarta Gabiś: Spotkajmy się w mieście! | Karłowice
Przez kolejne miesiące organizatorzy zapraszać będą na wykłady i spacery, podczas których zabiorą Was na Karłowice, plac Grunwaldzki, Ołbin i Polanowice, gdzie wspólnie z przewodniczkami i przewodnikami opowiedzą o historii i architekturze tych miejsc.
Spotkania odbędą się również w Muzeum Architektury na wspólnym zwiedzaniu nowych wystaw czasowych.
Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny. Nie obowiązują zapisy.
HARMONOGRAM SPOTKAŃ:
WRZESIEŃ 2023 /Karłowice
prowadzenie: Agata Gabiś
– wykład w Muzeum Architektury: 13 września 2023 o godzinie 12.00
– spacer po Karłowicach: 15 września 2023 o godzinie 12.00
Miejsce zbiórki: przed kościołem św. Antoniego przy al. J. Kasprowicza 26
PAŹDZIERNIK 2023 /Pl. Grunwaldzki i Ołbin
prowadzenie: Anka Bieliz
– wykład w Muzeum Architektury: 18 października 2023 o godzinie 12.00
– spacer po placu Grunwaldzkim i Ołbinie: 20 października 2023 o godzinie 14.00
LISTOPAD 2023 /Fortyfikacje Wrocławia
prowadzenie: Stanisław Kolouszek
– wykład w Muzeum Architektury: 8 listopada 2023 o godzinie 12.00
– zwiedzanie Fortu Piechoty na Polanowicach: 10 listopada 2023 o godzinie 12.00
GRUDZIEŃ 2023 /Wojszyce
prowadzenie: Magda Ławicka
– wykład w Muzeum Architektury: 13 grudnia 2023 o godzinie 12.00
– zwiedzanie wystawy Kształt marzeń. Witold Lipiński w Muzeum Architektury: 15 grudnia 2023 o godzinie 12.00
STYCZEŃ 2024 /Gajowice
prowadzenie: Michał Duda
– wykład w Muzeum Architektury: 10 stycznia 2024 o godzinie 12.00
– zwiedzanie wystawy o architekturze Wrocławia w Muzeum Architektury: 12 stycznia 2024 o godzinie 12.00
Karłowice
13 września, godzina 12.00 – wykład w Muzeum Architektury
15 września, godzina 12.00 – spotkanie na wrocławskich Karłowicach
Miejsce zbiórki: przed kościołem św. Antoniego przy al. J. Kasprowicza 26
Początków Karłowic jest kilka i wszystkie zaczynają się w pobliżu alei Jana Kasprowicza (czyli dawnej Corso Allee, wytyczonej po śladach drogi prowadzącej do folwarku). Wieś, założona pod koniec XVII wieku przez opata Carla Kellera, nazwę wzięła od jego imienia i była przez kolejne dwa stulecia niewielką, klasztorną osadą. Ale pod koniec XIX wieku coś się zaczęło dziać, bo od gęstego miasta wieś dzieliła już tylko Odra. Nie powiodła się przymiarka do stworzenia luksusowego przedmieścia willowego, za to franciszkański desant pod postacią ceglanego neogotyku okazał się całkiem skuteczny i nadal definiuje aleję (i dzielnicę).
Nowy rozdział zaczyna się w 1911 roku, kiedy do Wrocławia przybywa, prosto z miasta-ogrodu Hellerau, młody Paul Schmitthenner. Dla ogólnoniemieckiego dewelopera ma na tanich gruntach zbudować nowe osiedle: dostaje kilkanaście działek, wolną rękę i obietnicę, że samodzielnie zrobi centrum miasta-ogrodu.Gartenstadt Carlowitz nie jest jednak sztandarowym przykładem osiedla zaprojektowanego od A do Z, które łączy wszystkie zalety miasta i wsi (oczywiście bez żadnych wad). To kilka odcinków ulic, przy których architekt próbował aranżować minikompozycje urbanistyczne.
Schmitthenner zaczyna obok klasztoru: początek uliczki W. Pola to przegląd różnych typów budynków, zgodnych z reformą architektoniczną i preferencjami autora. Przy ul. T. Boya-Żeleńskiego bawi się linią zabudowy, to odsuwając ją, to zbliżając, tworzy też enklawę z trzech domów jednorodzinnych oraz projektuje dom własny. Nie pomieszka w nim długo, bo w 1913 roku, rozczarowany współpracą z inwestorem, wyjeżdża do Berlina i tam wymyśla miasto-ogród z prawdziwego zdarzenia. Natomiast koncepcja Karłowic pod kierownictwem Ericha Graua skręca w stronę bardziej swojską i tradycyjną, a jej przestrzennym i estetycznym zwornikiem stanie się ryneczek Am Markt, czyli pl. Piłsudskiego, do dziś jedno z najbardziej malowniczych (i nieco zapomnianych) miejsc we Wrocławiu.
Agata Gabiś
Absolwentka historii sztuki, pracuje w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego i zajmuje się architekturą XX wieku oraz rozwojem przestrzennym Wrocławia i Dolnego Śląska. Pisze, popularyzuje, opowiada i oprowadza, współpracuje z instytucjami kultury i z Wojewódzką Radą Ochrony Zabytków. Autorka książki „Całe morze budowania. Wrocławska architektura 1956-1970”, współautorka zina „Kontrowersy”.
