25 maja Plac Grunwaldzki we Wrocławiu rozbrzmiewać będzie prozą najlepszych europejskich i światowych autorów. 8. odsłona Europejskiej Nocy Literatury odbędzie się pod hasłem „Klasyka na nowo” – selekcja tekstów składać się będzie ze współczesnych przekładów klasycznych pozycji literatury. Jak zawsze 10 wybranych tekstów usłyszymy w 10 nietypowych lokalizacjach, czytane przez 10 znakomitych postaci polskiej kultury.
Europejska Noc Literatury to realizowany w wielu miastach kontynentu projekt prezentujący twórczość europejskich pisarzy. To święto czytelników, którzy w ten jeden wieczór usłyszeć mogą znakomitą prozę w interpretacjach wybitnych twórców kultury, a przy okazji odwiedzić przestrzenie miasta, które często na co dzień nie są dostępne dla zwiedzających. We Wrocławiu wydarzenie zagościło po raz pierwszy w 2013 roku jako element programu Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Kolejna okazja do usłyszenia najlepszej beletrystyki w wykonaniu osobowości polskiej kultury już wkrótce – 8. edycja ENL odbędzie się 25 maja na Placu Grunwaldzkim. Czytania rozpoczną się w tym samym czasie i będą powtarzane co 30 minut między 18:00 a 22:30, co umożliwi uczestnikom wysłuchanie wszystkich tekstów. Już po raz kolejny program ENL przygotowany został przez zaproszonego do współpracy eksperta – kuratorką nadchodzącej odsłony została krytyczka i promotorka czytelnictwa Justyna Sobolewska. Selekcja tekstów będzie diametralnie inna niż ta, do której zdążyły przyzwyczaić odbiorców poprzednie edycje wydarzenia: składać się będzie nie z wydawniczych premier, a ze współczesnych przekładów klasycznych pozycji literatury europejskiej.
Literacka klasyka jak nowa
– Dawno nie było wśród nowości tylu wznowień klasyki. Dlatego chcielibyśmy, żeby publiczność posłuchała fragmentów znanych, najważniejszych dzieł literackich w nowych przekładach – wyjaśnia temat „Klasyka na nowo” Justyna Sobolewska. – Chcemy też zwrócić uwagę na rolę tłumaczy, którzy w ostatnich latach przestają być niewidzialni i wreszcie pisze się o nich jako o pisarzach i autorach przekładu – dodaje kuratorka ENL-u. Wśród czytanych podczas najbliższej edycji tekstów znalazły się fragmenty „Procesu” Franza Kafki (przeł. Jakub Ekier), którego nowe tłumaczenie uwzględnia zarzucone przez autora rozdziały; pierwszego w języku polskim przekładu nie tylko literackiego, ale i przygotowanego z głęboką znajomością kontekstu filozoficznego „Braci Karamazow” Fiodora Dostojewskiego; niezwykle bliskiego oryginałowi tłumaczenia „Pani Bovary” Gustave’a Flauberta (przeł. Ryszard Engelking). W programie pojawią się tez klasyki, które w nowych wydaniach prezentowane będą pod zmienionymi tytułami: „W poszukiwaniu utraconego czasu” Marcela Prousta (przeł. Krystyna Rodowska, wcześniej: „W poszukiwaniu straconego czasu”) i „Dół” (w poprzednich wydaniach: „Wykop”) Andrieja Płatonowa (przeł. Adam Pomorski). 25 maja usłyszeć będzie można także jedno z najbardziej niepokojących utworów XX wieku – „Obcego” Alberta Camus (przeł. Marek Bieńczyk), „Zgrozę w Dunwich” mistrza literatury grozy H.P. Lovecrafta (przeł. Maciej Płaza) oraz arcydzieło Jamesa Joyce’a – „Ulissesa” (przeł. Maciej Świerkocki). Nie zabraknie i polskiego akcentu: zinterpretowany zostanie i fragment „Jądra ciemności” angielskiego pisarza polskiego pochodzenia Josepha Conrada (przeł. Magda Heydel). Listę 10 tekstów 8. edycji Europejskiej Nocy Literatury zamyka niewątpliwa gratka dla słuchaczy w każdym wieku, czyli czytanie pierwszego polskiego przekładu wprost z duńskiego oryginału „Baśni” Hansa Christiana Andersena (przeł. Bogumiła Sochańska).
Spacerem po „Grunwaldzie”
Miejsca czytań zlokalizowane zostaną wokół Placu Grunwaldzkiego. Wybór tej okolicy jest nieprzypadkowy – to przestrzeń, która po 1945 roku musiała zostać zdefiniowana na nowo, dzięki czemu nowe odczytania ikonicznych tytułów europejskich twórców wybrzmią tu w szczególny sposób. Na zrujnowanym podczas Festung Breslau „Grunwaldzie” obok pozostałości kwartałowej zabudowy, która pokrywała dzielnicę w XIX wieku, po wojnie wyrosła socrealistyczna zabudowa akademicka. To także tutaj sąsiadują ze sobą najbardziej imponujące propozycje modernistycznych budowniczych powojennego Wrocławia z nowoczesnymi biurowcami ze szkła i stali.
Jak przystało na odsłonę odbywającą się w akademickiej dzielnicy Wrocławia, ENL zagości na zlokalizowanych przy placu Grunwaldzkim kampusach wrocławskich uczelni. Czytania odbędą się m.in. w zaprojektowanych przez Krystynę i Mariana Barskich bliźniaczych przestrzeniach audytorium Wydziału Chemii (ul. Fryderyka Joliot-Curie 14) i sali im. Edwarda Marczewskiego w Instytucie Matematycznym (plac Grunwaldzki 2/4) Uniwersytetu Wrocławskiego oraz w klasycystycznym gmachu głównym Uniwersytetu Przyrodniczego (ul. Cypriana Kamila Norwida 25). Słuchacze będą mieli okazję pospacerować także po rozległym terenie Politechniki Wrocławskiej: czytane na żywo fragmenty prozy rozbrzmiewać będą w sali dziekańskiej położonego na brzegu Odry budynku H-14 (Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 40); to również tu odbędą się dwa czytania w plenerze – na patio zabytkowego budynku A-1 (wejście ul. Cypriana Kamila Norwida 7) oraz wewnętrznym dziedzińcu kampusu, czyli Alei Profesorów Politechniki Wrocławskiej. Europejska Noc Literatury będzie też okazją, by odwiedzić neogotyckie „Kliniki”. Uczestnicy wydarzenia będą mogli od środka zobaczyć Centrum Symulacji Medycznej (ul. Tytusa Chałubińskiego 7a), czyli dydaktyczny „szpital” pozwalający studentom Uniwersytetu Medycznego w kontrolowanych warunkach doskonalić swe umiejętności.
Pojawią się i miejsca zdecydowanie mniej oczywiste, jak zorganizowana w XIX-wiecznej kamienicy nietypowa przestrzeń co-workingowa – Fabryka Sensu (ul. Benedykta Polaka 21) czy neogotycki Zbór Kościóła Zielonoświątkowego (ul. Miła 7/9). W programie nie mogło zabraknąć i miejca stanowiącego część modernistycznego kompleksu projektu Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak – ostatnią lokalizacją, którą odwiedzi ENL, będzie taras Fandomu (plac Grunwaldzki 6), z którego roztacza się niesamowity widok na wrocławski Manhattan.
ENL w gwiazdorskiej obsadzie
Rokrocznie języczkiem uwagi podczas Europejskiej Nocy Literatury są czytający – znakomite postaci polskiej kultury i sztuki. Podobnie jak w poprzednich latach, wśród lektorów znalazło się pięć kobiet i pięciu mężczyzn. Tę pierwszą grupę reprezentować będą m.in. Reneta Dancewicz, która na tarasie Fandomu odczyta urywek „Dołu” Płatonowa czy Roma Gąsiorowska, w której wykonaniu w gmachu głównym UPWr rozbrzmiewać będzie dzieło Flauberta – „Pani Bovary”. Z wrocławską publicznością spotkają się też: Ewa Kasprzyk („Ulisses” Joyce’a czytany w sali dziekańskiej budynku H-14 PWr), Ilona Ostrowska („Baśnie” Andersena w Alei Profesorów PWr) oraz Dorota Pomykała („Bracia Karamazow” Dostojewskiego w Zborze Kościoła Zielonoświątkowego).
Wrocławianie będą mieli także okazję usłyszeć Jacka Braciaka, który na patio budynku A-1 PWr przeczyta fragment „Procesu” Kafki, Maxa Cegielskiego, w którego interpretacji w Fabryce Sensu zabrzmi „Jądro ciemności” Conrada, a także Piotra Głowackiego, przedstawiającego w audytorium Wydziału Chemii UWr scenę z „W poszukiwaniu utraconego czasu” Prousta. Gośćmi Strefy Kultury Wrocław zaproszonymi do udziału w ENL-u będą również Jacek Koman („Zgroda w Dunwich” Lovecrafta w sali im. Edwarda Marczewskiego Instytutu Matematycznego UWr) oraz Robert Więckiewicz („Obcy” Camusa w Centrum Symulacji Medycznej UMed).
Mali czytelnicy na literackim szlaku
Kiedy dorośli będą słuchać klasycznych tekstów w nowej odsłonie, dzieci nie muszą się nudzić – wystarczy, że uważnie rozejrzą się dookoła i podejmą wyzwanie rozwiązania literacko-architektonicznych zadań. Na szlaku rodzinnego spaceru znajdą się: Audytorium Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, Fandom, patio budynku A1 Politechniki Wrocławskiej oraz Aleja Profesorów PWr. W tych właśnie miejscach dzieci otrzymają specjalną mapkę z zadaniami – na jednej stronie znajdą się łamigłówki adresowane do dzieci młodszych, na drugiej zagadki dla starszaków. Za rozwiązanie co najmniej 3 z nich czeka literacka nagroda.
Przed lub po spacerze szlakiem czytań Europejskiej Nocy Literatury całą rodziną można się też wybrać na piknik na Placu Społecznym przygotowany przez Strefę Kultury Wrocław i Gastro Miasto. Kulinarny plener pojawi się przed Impartem już dzień wcześniej (towarzyszyć będzie pokazywanemu po raz pierwszy po gołym niebem spektaklowi muzycznemu „Leningrad”), a zakończy się dopiero w niedzielę. 25 maja, w dzień ENL-u, piknik rozpocznie się o godzinie 12:00 i potrwa do 1:00 w nocy.
Europejska Noc Literatury po godzinach
Wieczorem Impart i Plac Społeczny zamienią się w klubową przestrzeń Europejskiej Nocy Literatury. W strefie plenerowej uczestnicy ENL-u podyskutują o literaturze przy dobrej muzyce, którą zaserwują DJ Skipless, DJ Endless i DJ Feel-X. Będą mogli też wzbogacić domową bibliotekę podczas nocnej wyprzedaży książek wydanych przez Strefę Kultury Wrocław i Wrocławski Dom Literatury. W ofercie znajdzie się literatura piękna, dziecięca, reportaż, albumy, książki kulinarne, architektoniczne i wiele innych. Literacki kiermasz trwać będzie w godzinach 16:00-1:00 w głównym wjeździe na podwórko Impartu.
Strefa Kultury Wrocław we współpracy z Wrocławską Fundacją Filmową zaproponuje też jeszcze jeden, filmowy sposób na interpretację tytułowego hasła „Klasyka na nowo”. O 20:30 na podwórku Impartu rozpocznie się specjalna projekcja w ramach 12. sezonu Polish Cinema for Beginners – pokazany zostanie (z polskimi i angielskimi napisami) „Jeszcze dzień życia” w reżyserii Damiana Nenowa i Raúla de la Fuente. Film jest animowaną ekranizacją książki Ryszarda Kapuścińskiego z 1976 roku, opowiadającej o wyprawie reportera do ogarniętej wojną domową Angoli.
Dostępny ENL
Jedną z idei tegorocznej edycji Europejskiej Nocy Literatury jest zapewnienie jak największej otwartości wydarzeń i udostępnienie ich wszystkim zainteresowanym. We współpracy z Fundacją na Rzecz Rozwoju Audiodeskrypcji Katarynka przygotowany został specjalny program skierowany do zainteresowanych uczestnictwem w majowym święcie literackim osób z dysfunkcjami słuchu i wzroku (wśród planowanych działań znajdą się m.in. przeznaczone dla osób niewidomych spacery z audiodeskrypcją). Znaczna część miejsc, w których zorganizowane zostaną czytania, dostosowana została też do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo.
