W ciągu ostatnich miesięcy trwały prace nad określeniem historycznych barw mostu Zwierzynieckiego. Zgodnie bowiem z zapowiedziami, całość prac, które wykonuje Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu podczas remontu na moście, odbywa się we współpracy z Miejskim Konserwatorem Zabytków i z dbałością o wszystkie detale.
– W trakcie prac przeprowadziliśmy badania stratygraficzne stalowych balustrad i części stalowej konstrukcji w celu uzgodnienia oryginalnej kolorystki obiektu – wyjaśnia Piotr Bujnowski, zastępca dyrektora Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu. – Dzięki badaniom mogliśmy określić, jaka była historia zabezpieczeń antykorozyjnych pierwotnych i renowacyjnych, jakie podstawowe cechy posiadają powłoki antykorozyjne – jaki był ich skład i grubość, oraz jakie barwy posiadały.
Badania stratygraficzne zostały zakończone w styczniu, a uzyskane wyniki trafiły do oceny Miejskiego Konserwatora Zabytków w celu ostatecznego rozstrzygnięcia kolorystyki obiektu po zakończonej renowacji.
Krótka historia mostu
Most Zwierzyniecki powstał w latach 1895-97 w miejscu starszych przepraw mostowych, udokumentowanych od poł. XVII w. Jego powstanie wiąże się z budową w latach 1892-97 drogi wodnej omijającej śródmieście Wrocławia – poprzez Starą Odrę i Kanał Miejski. Stalowa, nitowana konstrukcja ozdobiona piaskowcowymi pylonami i wsparta na murowanych, kamiennych przyczółkach, pozwoliła zlikwidować istniejący we wcześniejszym moście filar pośredni. Stanowiąc owoc epoki industrializacji pozwalającej na przemysłową produkcję i transport dużych elementów stalowych, nie tylko umożliwiła żeglugę większych jednostek po drodze wodnej, ale także usprawniła powiększający się ruch w kierunku terenów parkowo-wypoczynkowych miasta.
– Most Zwierzyniecki był w swojej historii wielokrotnie przemalowywany, a w 1910 r. nawet wzmacniany poprzez zwiększoną liczbę górnych wiązań – wyjaśnia Magdalena Wańkowska, Dyrektor Wydziału Architektury i Zabytków, Miejski Konserwator Zabytków. – W 1971 r. do mostu podwieszono rurociąg ciepłowniczy, który podczas aktualnego remontu otrzyma bardziej estetyczną obudowę. W roku 1988 konstrukcja mostu została pomalowana na kolor żółty oraz odtworzono zniszczone wcześniej oryginalne latarnie. Podczas obecnie prowadzonego remontu wykonano konserwatorskie badania stratygraficzne, które pozwoliły na rozpoznanie historycznych rozwarstwień kolorów.
Badania stratygraficzne powłok antykorozyjnych zostały wykonane przez mgr inż. Andrzeja Chmielewskiego. Ich celem było ustalenie oraz określenie chronologii występujących warstw. Rozpoznaniu kolorów pomagały inżynierowi również stare pocztówki oraz historyczne fotografie mostu od roku 1904 do roku 1989. Taka ekspertyza została przeprowadzona po raz pierwszy w historii tego obiektu.
– Próbki powłok do badań zostały pobrane z 9 miejsc, zarówno z konstrukcji stalowych z każdego końca mostu (od strony Biskupina oraz od strony centrum), jak również z balustrad – wyjaśnia Andrzej Chmielewski. – Ich analiza wykazała, że na kracie mostu stwierdzono aż 13 powłok, a na balustradzie 8. Obecna renowacja jest pierwszą od momentu powstania mostu, podczas ostatnich 125 lat dokładano tylko kolejne warstwy przemalowując most z pierwotnego „feldgrau”, na szary błękit na początku 20 wieku. Most po raz ostatni zmienił wygląd podczas remontu w roku 1989. Krata przybrała barwę żółtą, a balustrada grafitową. Kolor żółty zaproponował znany wrocławianin Romuald Siepsiak.
Po ocenie stratygraficznej powłok Wydział Architektury i Zabytków Urzędu Miejskiego we Wrocławiu w uzgodnieniu z Magdaleną Wankowską – Miejskim Konserwatorem Zabytków oraz w oparciu o materiały archiwalne zadecydował o przywróceniu oryginalnych kolorów konstrukcji mostu Zwierzynieckiego, starannie dobierając odcienie farb do próbek starej malatury pozyskanych na moście w celu powrócenia pierwotnej kolorystyki.
– Ostatecznie główna konstrukcja mostu otrzyma kolor odcienia zielonego natomiast balustrady będą pomalowane w kolorze czerwono ceglanym, zbliżonym do barwy elementów z czerwonego piaskowca – zapowiada Wankowska.
Zielony, bordowy oraz czarny
Nowa zaakceptowana kolorystka mostu, prezentuje się następująco:
- Konstrukcja mostu – zielony RAL 6003 połysk 50-70 jednostek,
- Balustrady mostu wraz ze wspornikami i licem belki podpochodnikowej – czerwień żelazowa (bordowy) RAL 8015 połysk 50-70 jednostek,
- Latarnie czarne a osłony wieszaków /na których zamocowane są lampy/ – RAL 9005,
Co istotne, roboty renowacyjno-odtworzeniowe na moście Zwierzynieckim dotyczą zarówno stalowych, jak i kamiennych elementów zabytkowych.
– Podczas inwestycji starannie dbamy o elementy konstrukcyjne, zarówno stalowe, jak i kamienne – dodaje Bujnowski. – W ramach prac czyścimy, wzmacniamy i uzupełniamy ubytki kamienne wieżyc – secesyjnych cokołów z czerwonego piaskowca, naprawiamy powierzchnie przyczółków, odtwarzamy powłoki antykorozyjne wszystkich elementów stalowych, naprawiamy balustrady oraz dokonamy renowacji stylowych, ozdobnych lamp przymocowanych do konstrukcji mostu.
Efektem realizacji inwestycji będzie odnowiony obiekt bez zmiany światła poziomego i pionowego pod mostem. Nośność mostu pozostanie bez zmian. Realizacja inwestycji nie zmieni również parametrów technicznych i użytkowych obiektu, ponieważ celem prac jest przede wszystkim poprawa stanu technicznego i estetyki mostu
Ponad leniwym nurtem rzeki…
W ramach remontu wykonana zostanie również replika tablicy pamiątkowej zdobiącej przed wojną południowo-zachodni pylon mostu. Pod widniejącą na bramie mostowej kamienną inskrypcją, upamiętniającą lata jego budowy, do 1945 roku (czyli do rozpoczęcia polonizacji Wrocławia i usuwania niemieckich napisów z przestrzeni miejskiej) widniała brązowa tablica. Replika tablicy w języku niemieckim, upamiętniająca zakończenie budowy mostu Zwierzynieckiego w 1655 r., powróci na most, a dodatkowo uzupełniona zostanie o nową tablicę z tłumaczeniem w języku polskim: „Ponad leniwym nurtem rzeki drewniany trwałem przez stulecia, teraz ze stali i kamienia zdobię żeglowny szlak”.
Renowację mostu Zwierzynieckiego zaplanowano do końca sierpnia br. Obecnie na obiekcie trwają prace renowacyjne wieżyc z piaskowca oraz prace związane z wykonaniem nowych płyt stropowych nad komorami serwisowymi, które znajdują się na dojściach do obiektu. Pod płytą chodnikową montowana jest kanalizacja MKT. Wykonywane są również prace antykorozyjne polegające na strumieniowo-ściernym czyszczeniu konstrukcji mostu w części nadjezdniowej. Wykonawca przystąpił również do montażu kamiennych balustrad na dojściach do obiektu, od strony wody dolnej, tj. od strony wody odpływającej, a więc poniżej jednostki, w stronę ujścia rzeki.
Nowy zwierzyniecki z klocków LEGO
Remont mostu Zwierzynieckiego oraz zmiana kolorystyki nie umknęły również inicjatywie LEGO® Ideas, która działa od 2008 r. Zestawy klocków z serii LEGO® Ideas to projekty stworzone przez amatorów. Każdy, kto ma pomysł na ciekawą konstrukcję, może go opisać i opublikować na stronie internetowej ideas.lego.com. Tam każda propozycja poddawana jest pod głosowanie społeczności. Projekty, które uzyskają wsparcie przynajmniej 10 tysięcy osób, muszą jeszcze przejść weryfikację LEGO. Jeżeli jednak zespół nie będzie miał żadnych zastrzeżeń, konstrukcja zostanie opracowana przez specjalistów
i trafi do sklepów.
W ostatnim czasie na stronie https://ideas.lego.com/projects/96cdc518-75b1-4856-b481-8b10faa6062d został zaprezentowany również most Zwierzyniecki z klocków LEGO. Projekt składa się z 2991 części, ma 102,4 cm długości, 34,1 cm wysokości i 32,3 cm szerokości. Każdego, kto marzy o takim zestawie w domu, zachęcamy zatem do głosowania.
mat. prasowy ZDiUM Wrocław
