Neon Dobry wieczór we Wrocławiu po zabiegach renowacyjnych wraca na swoje miejsce. Próby świecenia już podczas najbliższego weekendu.
- Neon składa się z konstrukcji wsporczej (tła) i szklanych podświetlanych rurek,
- Ze względów technicznych naprawa tła odbywała się na dachu budynku,
- Wszystkie szklane elementy zostały zdemontowane, wytworzenie nowych wymagało odrysowania wzorów,
- Łączna długość rurek tworzących napis i postać to 80 mb,
- Postać mężczyzny mierzy ok. 2,5 m., litery są o połowę mniejsze,
- Szklane rurki wygięte w kształt liter i postaci są napełnione neonem.
Kultowy neon od ponad 50 lat wita podróżnych wychodzących z wrocławskiego Dworca Głównego. Podświetlane litery na zielonym tle z charakterystyczną postacią mężczyzny w kapeluszu i czerwonym kwiatem są zainstalowane na dachu budynku mieszkalnego vis a vis dworca. Budynek należy do wspólnoty mieszkaniowej, natomiast sam neon nie miał formalnego właściciela ani zarządcy dlatego miasto postanowiło roztoczyć nad nim opiekę dokonując napraw i konserwacji oraz zapewniając zasilanie.
Wielokrotnie naprawiany przez ostatnie kilkanaście lat napis ostatecznie wiosną odmówił dalszej pracy i przestał świecić. Bardzo wysłużone szklane rurki tworzące napis i postać straciły całkowicie szczelność, wypuszczając gaz zapewniający efekty świetlne.
Historia
Neon powstał w latach 70 tych, w technologii typowej dla tamtych czasów, obecnie od dawna nie stosowanej. Szklaną rurkę wypełniano gazem – neonem – a na jej końcach umieszczano elektrody, do których doprowadzano wysokie napięcie. Promieniujący gaz odbierany jest jako światło.
Popularność neonów trwała blisko dwie dekady, ale skończyła się w latach 80 tych. Powrót świetlnej reklamy w XXI wieku oznaczał już technologię LED. W tej chwili wyłącznie zabytkowe neony są wykonane ze szklanych rurek napełnionych gazem szlachetnym, cała reszta to elastyczne, gumowe węże wypełnione ledami.
Odtwarzanie napisu i postaci
Pozyskanie wykonawcy, który odtworzy napis w pierwotnej technologii nie było wcale proste, gdyż w całej Polsce jest zaledwie kilka firm zdolnych podjęcia się naprawy szklanego neonu wypełnionego gazem. Na skierowane zapytanie ofertowe odpowiedziała wrocławska firma KONO Magdalena Konopka i mogliśmy już w czerwcu podpisać umowę.
– Pierwsze prace przy naprawie neonu rozpoczęły się 5 lipca, od demontażu szklanych elementów. Dotychczas punktowe naprawy wykonywano na miejscu, ale stare rurki tworzące napis oraz profil postaci były tak wysłużone i nieszczelne, że w grę wchodziło wyłącznie stworzenie nowych. Posłużyły jako wzór do obmiarowania i stworzenia rysunków technicznych – mówi Ewa Mazur z Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu.
Rurki neonowe kształtuje się według projektu wydrukowanego w skali 1:1 wyginając je ręcznie przy użyciu palników gazowych. Czynność ta jest bardzo pracochłonna, a osoby wykonujące zawód formierzy rurek neonowych są najwyższej klasy specjalistami. Następnie rurki neonowe zakańczane są obustronnie elektrodami (rurkami z wtopionym metalem, który przewodzi prąd), które wygina się w zależności od sposobu montażu. Tak przygotowane rurki podlegają następnie złożonemu procesowi pompowania (uzyskanie wysokiej próżni, wypalenie za pomocą prądu o wysokim natężeniu drobinek zanieczyszczeń i powietrza, wpuszczenie gazu szlachetnego).
Na końcu gotowe rurki neonowe podlegają procesowi wyżarzania (100 godziny proces świecenia, podczas którego rurki osiągają swoją finalną barwę oraz podczas którego eliminuje się błędy produkcyjne).
– Wydmuchowanie i wyginanie szklanych rur to kluczowy etap w procesie tworzenia neonu. Wbrew pozorom nie jest to łatwe, bo szkło to kruchy materiał. Przydają się bardzo umiejętności manualne i precyzja. Zaczynamy od podgrzewania szklanej rury nad płomieniem palnika, aż osiągnie ona odpowiednią temperaturę i plastyczność. Następnie rurkę delikatnie wyginamy aby nadać jej wymagany kształt. W tym momencie bardzo istotne jest doświadczenie gdyż materiał pod wpływem ciepła może zachować się bardzo różnie, trzeba umieć to przewidzieć. Nie zaszkodzi również cierpliwość, bo pewnych procesów nie można przyspieszyć – mówi Robert Konopka z firmy KONO Magdalena Konopka.
W ciągu minionego tygodnia odbył się montaż odtworzonych liter oraz postaci mężczyzny na odrestaurowanej konstrukcji neonu. Podczas najbliższego weekendu będą prowadzone próby świecenia nowego neonu pod kątem wychwycenia ewentualnych rozszczelnień na spawach.
Wykonawcą prac restauracyjnych i remontowych jest firma KONO Magdalena Konopka z Wrocławia. Koszt prac remontowych to 42 000 zł.
Aby neon ponownie mógł zaświecić należało wykonać:
–nowe rury neonowych o długości 80 mb,
– sześć nowych transformatorów neonowych,
– wymianę instalacji wysokiego napięcia,
– demontaż neonu w celu wykonania szablonów wzorca,
– montaż nowych liter i postaci wraz z wymianą stopek montażowych.
