Nowi mieszkańcy we Wrocławskim ZOO

Pysk foki pospolitej jest krótki tzw. „koci”, oczy są duże i osadzone blisko siebie, nozdrza w kształcie litery V, łączące się w dolnej części. Foka pospolita ma dużą, okrągłą głowę oraz wąskie nozdrza, które łatwo się zamykają podczas nurkowania. Płetwy są długie i płaskie. Ubarwienie fok pospolitych jest zróżnicowane, od jasnego brązu do ciemnoszarego z dużą ilością ciemnych plamek. Brzuch z reguły jest jaśniejszy niż grzbiet. Gruba warstwa podskórnego tłuszczu zapewnia energię i izolację.

Występują w przybrzeżnych wodach półkuli północnej – od regionów umiarkowanych po polarne. Zasiedlają płytkie wody obszarów przybrzeżnych, zatoki, skaliste wysepki, ujścia rzek, a nawet jeziora słodkowodne. Na lądzie można je spotkać np. na skałach, piaszczystych i żwirowych plażach. Występują częściej w stosunkowo zimnych wodach morskich, w których brakuje rocznej pokrywy lodowej. Jednak lodowce pływowe są wykorzystywane do schronienia, rozmnażania, a czasami do transportu.

W wodzie foki pospolite widywane są zwykle pojedynczo lub w małych grupach. Lokalne skupiska mogą tworzyć się w odpowiedzi na możliwość żerowania oraz koncentrację zdobyczy. Na lądzie foki pospolite grupują się, nie przebywając jednak zbyt blisko siebie. Samce osiągają dojrzałość płciową w wieku od 4 do 6 lat, samice w wieku od 3 do 5 lat. Ciąża trwa 9-11 miesięcy. Na całym obszarze występowania foki pospolitej czas narodzin młodych jest bardzo zróżnicowany. Najczęściej przypada na okres od połowy marca do początku września. Samica rodzi zazwyczaj jedno młode.

Poród następuje na lądzie. Szczenięta foki pospolitej swoją niemowlęcą sierść (lanugo) tracą jeszcze w łonie matki lub zaraz po urodzeniu, dlatego zwykle przychodzą na świat ubarwione tak jak dorosłe osobniki. Pozwala im to bezpieczniej wpływać do chłodniejszych wód. Przez 4 tygodnie matka karmi szczenię mlekiem, które zawiera około 50% tłuszczu.

Dieta fok pospolitych jest bardzo zróżnicowana. Żywią się różnorodnymi gatunkami ryb, głowonogów oraz skorupiaków. Foki pospolite żerują na średniej głębokości 91 m, ale mogą sięgać nawet 427 m. Zwykle odpoczywają w pobliżu wody, aby w razie potrzeby móc szybko uciec przed zagrożeniem.

Historycznie na niektórych obszarach, istniały programy dotyczące redukcji populacji foki pospolitej, głównie z powodu postrzegania jej jako konkurencji dla człowieka na łowiskach. Polowania na foki w celu ochrony łowisk są współcześnie w dużej mierze wyeliminowane. Na początku XX wieku szacowano populację foki pospolitej na Bałtyku na 5 000 osobników, jednak intensywne polowania w latach 20.–30. XX doprowadziły do spadku liczebności do zaledwie 200 osobników w latach 60.

Do zmniejszenia liczebności przyczyniło się także chwytanie fok w sieci rybackie i skażenie środowiska związkami chemicznymi (DDT i PCB), prowadzące do ograniczenia zdolności reprodukcyjnych samic. Destrukcyjny wpływ na populację foki pospolitej po obu stronach Atlantyku, ale przede wszystkim w Europie miał wirusa nosówki.

Foki pospolite żerując na obszarach przybrzeżnych, są narażone na kontakt z dzikimi zwierzętami, zwierzętami domowymi oraz zdziczałymi, a także odpadami pozostawionymi przez ludzi, co stwarza większe ryzyko narażenia na choroby zakaźne. Ponadto wiele fok pospolitych żyjąc i żerując w bliskim sąsiedztwie dużych populacji ludzkich, może mieć kontakt z wysokim poziomem zanieczyszczeń przemysłowych i rolniczych. Może mieć to negatywny wpływ na rozmnażanie, niedobór witamin czy powodować immunosupresję. Ponadto duży wpływ na zdrowie i śmiertelność foki pospolitej mogą mieć wycieki ropy naftowej.