Dolny Śląsk kryje w sobie wiele tajemnic i bogatą historię, a jednym z jego najcenniejszych skarbów są długie tradycje szklarskie. Ta dziedzina rzemiosła, związana z tworzeniem szkła o różnych formach, ma korzenie sięgające wielu stuleci wstecz. Nie dziwi więc fakt, że wyroby szklarskie z tego regionu cieszą się szczególnym uznaniem wśród pasjonatów, co tylko potwierdza ich wyjątkowość i niezwykły kunszt. To prawdziwy klejnot w koronie kultury regionu, który przyciąga entuzjastów szkła z całej Europy.
Dolny Śląsk sercem rzemiosła szklarskiego
Historia szkła na Dolnym Śląsku sięga średniowiecza, kiedy to pierwsze warsztaty szklarskie powstały w okolicach dzisiejszych Karkonoszy i Kotliny Jeleniogórskiej. Produkcja szkła była wówczas procesem niezwykle tajemniczym i fascynującym. Mistrzowie szklarscy przekazywali swoje umiejętności z pokolenia na pokolenie, co sprawiło, że w XVI wieku Dolny Śląsk stał się jednym z głównych ośrodków produkcji szkła w Europie. Wałbrzych, wówczas w rękach książąt śląskich, był miejscem, gdzie wytwarzano wyjątkowe szkło artystyczne. To tutaj tworzono kunsztowne witraże, kielichy, lustra i wiele innych wyrobów szklarskich, które zdobywały uznanie na całym kontynencie.
Od średniowiecza, do czasów współczesnych
W XIX wieku rozwój technologii i nowoczesnych metod produkcji wpłynął na rozwój przemysłu szklarskiego na Dolnym Śląsku. Nowe fabryki i huty powstały w różnych miastach, takich jak Świeradów-Zdrój, Bogatynia czy Lubomierz. W okresie tym powstawały nie tylko przedmioty użytkowe, ale również artystyczne wyroby szklane, które zdobywały uznanie na wystawach światowych. Współczesna sztuka szklarska na Dolnym Śląsku kontynuuje te tradycje i rozwija się w wielu kierunkach. Rzemieślnicy tworzą nowoczesne dzieła sztuki, wykorzystując zarówno tradycyjne techniki, jak i nowe technologie. Dolnośląskie muzea i galerie sztuki często prezentują prace artystów szklarskich, co przyciąga miłośników sztuki i kolekcjonerów.
Na styku tradycji i nowoczesności
Na tle wielu zamkniętych już fabryk, do dziś swą historię pisze huta Julia, która od ponad 150 lat tworzy rękodzieło piękne i funkcjonalne. Ten niewielki zakład świetnie dopasował w sobie umiejętność dostosowywania się do realiów rynkowych, i dzięki temu możemy dziś podziwiać na stole niesamowite wyroby ze szkła kryształowego. W Piechowicach formowane ręcznie, m.in. poprzez dmuchanie i prasowanie, są kieliszki, wazony, cukiernice czy dzbanki. W hucie organizowane są również warsztaty dotyczące tworzenia kryształowych naczyń. Istnieje też możliwość odwiedzenia fabryki oraz Krystalium, czyli interaktywnego centrum edukacyjno-historycznego, dotyczącego szkła i tradycji szklarskich w Karkonoszach.
Współczesne manufaktury ostoją historii
Tradycje szklarskie na Dolnym Śląsku są także żywe w wielu miejscach turystycznych. Szklane manufaktury pozwalają odwiedzającym obserwować proces wytwarzania szkła i samodzielnie spróbować swoich sił podczas warsztatów. Wiele miast u podnóża Karkonoszy, w tym ostoja przemysłu szklarskiego – Szklarska Poręba – oferuje możliwość zakupu unikalnych wyrobów szklarskich. Spośród szerokiej gamy przepięknych pamiątek, na szczególną uwagę zasługuje Bombka Dolnośląska, wytwarzana w Muzeum Bombki w Miliczu w miejscu dawnej fabryki bombek.
– Nazwa Bombki Dolnośląskiej jest w pełni uzasadniona, gdyż wzór, który ją zdobi, składa się ludowych motywów dekoracyjnych, charakterystycznych dla regionów, z których przyjechali na Dolny Śląsk osadnicy po 1945 roku. Odnajdziemy więc w nim motywy z Kujaw, Podhala czy Kaszub. Wyjątkowości nadaje fakt, że kombinacja wzorów zależy wyłącznie od wizji artysty i jest przez niego nanoszona ręcznie. Nigdy nie znajdziemy więc dwóch jednakowych bombek. – mówi Izabela Brymerska, Menedżerka KOM i zaprasza na warsztaty zdobienia bombek Wzornikiem Dolnośląskim. Od 2021 roku wartość Bombki Dolnośląskiej potwierdza certyfikat Urzędu Patentowego.
Dolnośląskie rzemiosło szklarskie jest wyjątkowe nie tylko ze względu na swoją długą historię, ale także ze względu na nieustanną ewolucję. Od średniowiecznych warsztatów po współczesne manufaktury, szkło wytwarzane na Dolnym Śląsku od zawsze cechuje się wyjątkowym wzornictwem i kunsztem wykonania. Dzięki zdolnościom rzemieślników i ich trosce o tradycję, ta dziedzina sztuki wciąż nie przestaje się rozwijać.
