6 maja 1945 roku to wyjątkowa data w historii Wrocławia. Z jednej strony koniec wyniszczającego oblężenia miasta, które kosztowało dziesiątki tysięcy żyć i zagładę całych kwartałów ulic, a z drugiej – początek nowego: w końcu, zgodnie z komunistyczną propagandą, Ziemie Odzyskane wróciły do Macierzy.
Breslau przez większość II wojny światowej znajdował się na obrzeżu działań wojennych. Bezpieczne miasto stało się „schronem przeciwlotniczym Rzeszy”. Szacuje się, że w trakcie II wojny światowej liczba wrocławian podwoiła się dochodząc do 1 miliona.
Twierdza Breslau
25 sierpnia 1944 Breslau ogłoszono twierdzą. Dwa miesiące później, w październiku, ma miejsce pierwsze poważne bombardowanie miasta.
W grudniu zaczęły pojawiać się głosy o ewakuacji ludności cywilnej. Rozkaz ewakuacji wydano dopiero 19 stycznia 1945 roku. Chaos, panika i za mała liczba pociągów spowodowała dantejskie sceny na dworcach. Następnego dnia podjęto decyzję o pieszej ewakuacji przy -15 stopniach rezultat mógł być jeden. Drogi wylotowe z Wrocławia zasłały zamarznięte ciała. W Breslau zostało ok. 200 000 osób zmuszonych do prac związanych z obroną – wznoszeniem barykad, wyburzeniami, pomocą w lazaretach, chłopcy i mężczyźni zostali wcieleni do Volkssturmu.
Wyświetl ten post na Instagramie
Pas startowy i lotnisko na Placu Grunwaldzkim
23 lutego gauleiter Hanke wydał rozkaz wyburzenia dzielnicy znajdującej się między Mostami Grunwaldzkim i Szczytnickim w celu utworzenia pasu startowego i prowizorycznego lotniska. Budowa pasa startowego pochłonęła życie kilkunastu tysięcy więźniów obozów pracy, ale także samych mieszkańców Breslau. Ich ofiarę upamiętnia głaz znajdujący się przy Moście Szczytnickim.
27 lutego pierścień oblężenia został zamknięty.
Wraz ze zbliżającym się frontem przeniesiono siedzibę dowództwa twierdzy – spod Wzgórza Partyzantów do podziemi dawnej Biblioteki Uniwersyteckiej na Piasku. Zbiory biblioteczne, w tym bezcenne rękopisy i starodruki, umieszczono w kościele św. Anny (ob. Cerkiew Św. Cyryla i Metodego). Niestety, nie wszystkie dzieła przetrwały do zakończenia wojny, spłonęły 2 maja.
Najgorsze miało dopiero nadejść
W Wielką Sobotę zaczęły się zmasowane naloty na Breslau, których kulminacja nastąpiła 1 kwietnia, w Wielkanoc. Zniszczeniu uległo centrum miasta wraz z Ostrowem Tumskim.
Pomimo postępującej ofensywy wojsk sowieckich, Hanke nie zamierzał poddawać miasta. Nawet gdy 30 kwietnia Hitler w swoim berlińskim bunkrze popełnił samobójstwo. Ani gdy 2 maja został zdobyty Berlin.
Pierwsze rozmowy o kapitulacji Festung Breslau zostały podjęte 4 maja 1945 roku. 5 maja po intensywnym ostrzale miasta Sowieci skierowali do dowództwa twierdzy ultimatum o bezwarunkowej kapitulacji. Następnego dnia, 6 maja, ucieka z Breslau gauleiter Hanke.
O godz. 15 w Bibliotece na Piasku zaczynają się rozmowy między dowódcą Festung Breslau, generałem Hermannem Niehoffem a generałem Głuzdowskim.
Rozmowy zakończyły się podpisaniem aktu kapitulacji w willi Colonia przy ul. Rapackiego.
Bilans strat wojennych we Wrocławiu jest ogromny. Kilkaset tysięcy osób straciło życie, z czego lwia część to cywile. Szacuje się, że zniszczeniu uległo nawet 65% miasta. I do dziś widać te wyrwy w tkance miasta, można zauważyć, którędy szedł front, gdzie zamiast zwartej zabudowy kamienicznej wznoszą się blokowiska, pośród których stoi pojedyncza kamienica, jakby wyrwana z zupełnie innej epoki.
