7 rzeczy, których najprawdopodobniej nie wiedzieliście o Praczach Odrzańskich

0

Czy wiesz, że Pracze Odrzańskie to najniżej położone osiedle we Wrocławiu? Położone jest 110 m n.p.m., a historia tych terenów jest znacznie dłuższa i bogatsza niż wielu mogłoby przypuszczać. 

Historia Pracz Odrzańskich. Protsch – służebność dworu w Leśnicy

Najstarsze ślady osadnictwa człowieka na terenach dzisiejszych Pracz Odrzańskich sięgają V w. p. n. e. Najprawdopodobniej byli oni przedstawicielami kultury wschodniopomorskiej. W polskich kronikach Pracze po raz pierwszy pojawiają się w 1318 roku, kiedy to książe Henryk odsprzedał wieś braciom von Pak. W XIV wieku Pracze nie były jeszcze Praczami Odrzańskimi ani Praczami w ogóle, a ich ówczesna nazwa to Protsch. Tak więc Protsch było służebnością dworu w Leśnicy. Jednym z obowiązków mieszkańców wsi było pranie ubrań dworza, stąd nazwa miejscowości. 

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez Piotr Sadowy (@piterpkp)

W XVI wieku wrocławski radny i właściciel ówczesnych Praczy Hans Culmann wybudował na ich terenie kościół luterański. Umierając zapisał wieś szpitalowi Wszystkich Świętych, czyli zlikwidowanemu w 2007 roku szpitalowi im. Babińskiego. 

Cegielnia

Na przestrzeni kolejnych dwóch wieków Pracze rozwijały się dynamicznie. W 1845 wybudowano cegielnię, która do dziś kojarzona jest z tym miejscem.

Ludzi i domostw przybywało, w skutek czego w 1874 Pracze zostały włączone do lokalnej linii kolejowej. W 1876 z inicjatywy fundacji Willerta otwarto zakład wychowawczy

220 nowych domów

Osada stała się częścią Wrocławia w 1876r. W czasie rządów hitlerowców planowano dobudowanie ok. 220 nowych domów w całkiem dobrym, jak na tamte czasy standardzie, jednak ostatecznie wybudowano około połowy budynków. Kilkanaście z nich stoi do dziś.

W 1945 wojska radzieckie wyzwoliły tereny osiedla w początkowej fazie oblężenia Festung Breslau, dzięki czemu zniszczenia były niewielkie. Od 1947 na Praczach otwierano kolejne szkoły o profilach przemysłowo-mechanicznych. Wydawać by się mogło, że już wtedy Pracze obrały kurs na rozwój młodych i ich edukację, jednak epidemia ospy w 1963 sprawiła, że ponownie stały się ośrodkiem dla chorych.

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez Tomasz Cybulski (@cybul_phot)

Kościół św. Anny – pierwotnie świątynia luterańska

Najbardziej kojarzonym z Praczami zabytkiem jest kościół św. Anny. Jest to oczywiście wspomnianym wcześniej kościół ufundowanym przez Hansa Culmanna, który pierwotnie był świątynią luterańską. 

Kościół urządzono w stylu barokowym, a niektóre jego oryginalne elementy, jak np. ambona i chrzcielnica, przetrwały do naszych czasów

Dawne osiedle dla chorych na gruźlicę

W latach 1928-1929 Stowarzyszenie do Zwalczania Gruźlicy wsparło budowę osiedla dla chorych na gruźlicę oraz ich rodzin. Domy były całkiem wygodne, wyposażone w WC i oddzielną przestrzeń dla chorego usytuowaną na piętrze. Elewacje pokryto czerwoną cegłą, która do dziś jest dla Praczy tak charakterystyczna. 

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez Tomasz Cybulski (@cybul_phot)

Dawny Zakład dla Ubogich i Nieuleczalnie Chorych 

W 1887 roku z inicjatywy miasta rozpoczęto pracę nad nowym kompleksem dla ubogich i chorych. Dotychczasowy ośrodek przy ul. Łaciarskiej był niewystarczający dla miasta, którego liczba ludności wciąż miała wzrastać. Plany zakładały postawienie 6 budynków. 

W 1912 roku Zakład rozbudowano dodając pawilony dla epileptyków. Najpierw kobiet, a rok później także mężczyzn. 

Kompleks mógł pomieścić 1000 chorych i aby zapewnić ośrodkowi samowystarczalność w jego granicach wybudowano ujęcie wody, wieżę ciśnień, lodownie, pralnie, stajnie, dom lekarza, kostnicę i kaplicę. 

W związku ze wzrostem liczby zarażonych gruźlicą, w latach 20. budynki przekształcono w sanatorium przeciwgruźlicze i szpital.

Po wojnie w 1947 zupełnie zmieniono leczniczo-uzdrowiskowy charakter Praczy i otwarto Szkołę Przysposobienia Przemysłowego, gdzie kształcono w takich zawodach jak ślusarz czy tokarz. W 1948 utworzono czteroletnie Gimnazjum Przemysłowe, a w 1950 Technikum Mechaniczne.

Od Zakładu dla Ubogich po Ośrodek badawczy w Praczach

W 2007 roku Wrocławskie Centrum Badań EIT+ przejęło budynki wchodzące w skład Zakładu dla Ubogich i przeznaczyło je na ośrodek badawczy, który wciąż funkcjonuje i prężnie się rozwija. 

W ten sposób Pracze Odrzańskie przeszły długą drogę od wsi pańszczyźnianej do nowoczesnego instytutu badawczego. Osiedle to do dziś zachowało swój unikalny charakter i atmosferę. Czerwone ściany budynków wydają się nie pasować do sal wypełnionych komputerami i najnowocześniejszym sprzętem, ale są to tylko pozory.

 

Wyświetl ten post na Instagramie

 

Post udostępniony przez Pwarszawski (@pwarszawski)

Pracze Odrzańskie w piękny sposób połączyły w sobie przeszłość i przyszłość.

Wasze komentarze

Komentarze

Sponsorowane
Poprzedni artykułRok po napaści Rosji na Ukrainę. Wrocław solidarny z blisko 150 tysiącami nowych mieszkańców
Następny artykuł11 ciekawych spektakli we Wrocławiu w 2023, które warto zobaczyć!
Małgorzata Braszka
Redaktorka naczelna portalu. Zakochałam się we Wrocławiu od pierwszego wejrzenia. Kocham odkrywać nowe rzeczy i dzielić się nimi z innymi. Jeśli mam wybierać pomiędzy weekendem w hotelu SPA, a pokonaniem 200km w kilka dni na rowerze, to wybieram to drugie :) Jestem niepoprawną optymistką.