Ostrów Tumski to dla wielu jedno z najbardziej ulubionych miejsc we Wrocławiu. Turystów przyciąga urok i magia tego miejsca, czy też chęć spotkania miejskiego latarnika w czarnej pelerynie. Jaki był Ostrów dawniej, a jaki jest teraz?
Ostrów Tumski wraz z pobliskimi wyspami (Bielarska, Słodowa, Młyńska oraz Piasek) świadczy o ponad 1000-letniej historii Wrocławia. Wyraz „Ostrów” w staropolszczyźnie oznaczał wyspę, zaś „Tum” pochodziło od niemieckiego słowa dom, które także tłumaczono jako kościół.
Ostrów Tumski częścią wrocławskiej historii
Około 1000 roku na ówczesnej popularnej, wrocławskiej wyspie zbudowano zamek książęcy dynastii Piastów śląskich, kolejną budowlą była katedra. Gród warowny strzegł wysepki na Odrze, zapewniając bezpieczeństwo książętom.
Ostrów Tumski – historia, najważniejsze daty
- Na przestrzeni lat Ostrów Tumski stawał się coraz bardziej ciasny dla stale rosnącej liczny mieszkańców. Z tego powodu w pierwszej połowie XIV wieku książę Henryk VI przeniósł się do nowej rezydencji, mieszczącej się w siedzibie dzisiejszego Uniwersytetu Wrocławskiego. Konsekwencją decyzji księcia było przejęcie wyspy przez zarząd kościoła katolickiego.
- W epoce napoleońskiej Ostrów Tumski stracił swoją niezależność za sprawą wtargnięcia oddziałów francuskich. W latach 1806-1808 mury miejskie (także otaczające Ostrów) zburzono, następnie wypełniono część Odry za katedrą, jak dotąd odrębna wyspa połączyła się z miastem.
- W 1810 roku Ostrów Tumski przestał być pod wyłącznym zarządem kościoła, ale zachował swój oryginalny charakter historyczny, który jest widoczny także dziś.
- Po 1989 roku wyspa odzyskała dawny kościelny charakter, lecz oprócz funkcji religijnych pełniła też rolę edukacyjną i turystyczną.
Ostrów Tumski i magiczny latarnik
Do dziś Ostrów Tumski budzi skojarzenia zespołu wysp, z których nocą można ujrzeć wyjątkowość Wrocławia i jego pięknej architektury. Brukowane uliczki Ostrowa przez tysiąclecie stanowiły miejsce na romantyczne spacery. Na przestrzeni lat, wyspy we Wrocławiu zostały ze sobą połączone mostami i ścieżkami, dzięki czemu mieszkańcy miasta coraz chętniej spędzają czas w tych okolicach. Niektórzy wrocławianie uważają, że za magię Ostrowa Tumskiego odpowiadają też latarnie gazowe, zapalane przez latarnika, ubranego w czarną pelerynę i czarne spodnie. Latarnik cieszy się dużym powodzeniem wśród turystów, którzy uwielbiają pozować z nim do zdjęć.
Ostrów Tumski – co zobaczyć?
Most Tumski
Zwany też „mostem zakochanych” za sprawą znajdujących się na nim dawniej kłódek z imionami, które od lat były wieszane przez pary. Tradycja wygląda tak, że zauroczeni sobą narzeczeni wrzucali klucze do Odry i wierzą, że przesąd ten pozwoli im na długoletnie szczęście.
Ze względu na konstrukcję Mostu, niestety wieszanie kłódek jest juz zabronione.
Jaka jest historia Mostu Tumskiego? Został on wzniesiony w XIV wieku, początkowo był z drewna. W latach 1888-1892 jego konstrukcję zastąpiono stalą, która pozostała do dziś.
Plac Kościelny
Znajduje się ok. 50 metrów za Mostem Tumskim. Znajduje się tam pomnik Św. Jana Nepomucena, który zginął za strzeżenie tajemnicy spowiedzi. Jak mówi legenda, król Czech Wacław IV skazał go na śmierć w 1393 roku. Król podejrzewał swoją żonę o zdradę, a Nepomucen nie wyjawił jej grzechów, za co ukarano go torturami i śmiercią. Pomnik męczennika został wzniesiony w latach 1730-1732.
Na Pl. Kościelnym znajduje się też kościół Świętego Krzyża. Kościół ufundował książę Henryk IV Prawy, w ramach zakończenia sporu między nim, a biskupem Tomaszem II. Budowlę wzniesiono w latach 1288-1295. O jej wyjątkowości świadczy fakt, że w zasadzie są to dwa kościoły w jednym. Dolna część poświęcona jest Św. Bartłomiejowi, patronowi dynastii Piastów śląskich, a górna to właściwa część kościoła Św. Krzyża.
Archikatedra Św. Jana Chrzciciela
Uznawana jest za jeden z najpiękniejszych budynków Ostrowa Tumskiego. Jej budowę rozpoczęto w XIII wieku, w miejscu gdzie wcześniej znajdował się obiekt (najprawdopodobniej kościół romański wybudowany w 1000 roku). W okresie II Wojny Światowej, podczas oblężenia Breslau katedra uległa zniszczeniu w blisko 70%. Po wojnie systematycznie ją odbudowywano. Do dziś katedra spełnia swoją funkcję. Jest także drugą spośród największych świątyń w Polsce.
Kościół Św. Idziego
To najstarszy kościół we Wrocławiu, sąsiaduje z archikatedrą. Powstał w XIII wieku. Nabożeństwa odbywają się w nim do dziś. Z kościołem tym wiąże się pewna legenda o „Bramie Kluskowej”. Dawno temu pod Wrocławiem mieszkał pewien chłop Konrad, miał żonę Agnieszkę, która słynęła z tego, że dobrze gotuje kluski śląskie. Życie ukochanej chłopa przerwała groźna dżuma – a Konrad był skazany na śmierć głodową. Pewnego dna mężczyzna wybrał się do Wrocławia i przysnął w pobliżu kościoła Św. Idziego. W śnie ukazała mu się Agnieszka, która zapowiedziała, że podaruje mu magiczny kociołek z kluskami. Warunek był jeden – Konrad nie mógł zjeść wszystkiego, lecz musiał zostawić jedną kluskę w naczyniu. Po obudzeniu chłop ujrzał kociołek i nie mogąc się opanować, chciał zjeść wszystko. Ostatnia kluska jednak uciekała, aż zamieniła się w kamień, a naczynie już nigdy się nie napełniło.
Mosty Młyńskie
Pozostały do dziś, lecz w ulepszonej stalowej konstrukcji. W 1893 roku poprowadzono mostami pierwsze tramwaje, która kursują przez nie do dziś.
Ostrów Tumski zwiedzanie. Trasa spacerowa po Ostrowie Tumskim
Zapraszamy Was do skorzystania z przygotowanej przez nas mapy i trasy spaceru po Ostrowie Tumskim.
Źródło: „Miasto na wyspach. Przewodnik po Ostrowie Tumskim i początkach Wrocławia”, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej oraz http://wroclawnadodra.pl/
Zobacz również:
Legenda związana z pomnikiem Św. Jana Nepomucena https://kochamwroclaw.pl/aniolki-swietego-nepomucena/
