Wrocław, podobnie jak inne polskie samorządy, stanął w tym roku przed trudnym zadaniem opracowania projektu budżetu miasta w dobie pandemii koronawirusa. Mimo to, udało się przygotować prorozwojowy plan finansowy – Wrocław przeznaczy w 2021 roku ponad miliard złotych na inwestycje.
Projekt budżetu miasta na 2021 rok przewiduje dochody na poziomie 5,4 mld zł, czyli o ponad 50 mln zł więcej niż ubiegłoroczny plan budżetowy. Największe wpływy będą stanowiły dochody własne w wysokości 3,5 mld zł. Obejmują one m.in. wpływy z podatków i opłat, dochody z majątku, z usług oraz udziały w PIT i CIT. Łącznie stanowią one ok. 65% wszystkich dochodów miasta.
Projekt budżetu zakłada, że przyszłoroczne dochody z PIT wyniosą ponad 1,5 mld zł. Wpływy z pozostałych podatków wzrosną o 1% względem zeszłego roku i wyniosą 638 mln zł. Zmaleją natomiast dotacje z budżetu państwa – z 941 mln zł (plan 01.01.2020 r.) do 879 mln zł (projekt budżetu 2021). Projekt zakłada również dochody ogółem per capita (na każdego mieszkańca Wrocławia) na poziomie 8377 zł.
– Mimo pandemii udało nam się przygotować dobry projekt budżetu na przyszły rok. Nie chcemy zwalniać, dlatego utrzymujemy, choć czasem lekko okrojone, programy społeczne i plany rozwojowe naszego miasta – mówi Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia. – Z pewnością będzie to trudny czas, bo rosną wydatki, a wpływy z budżetu centralnego spadają. My jednak będziemy robić swoje, stąd kolejne inwestycje i kontynuacja rozpoczętych projektów – dodaje.
Zgodnie z projektem wydatki będą kształtowały się na poziomie 5,9 mld zł. 81% wydatków, czyli niespełna 4,8 mld zł, to wydatki bieżące, czyli stałe koszty funkcjonowania miasta. To pieniądze przeznaczone m.in. na funkcjonowanie placówek oświatowych i wynagrodzenia dla nauczycieli, obsługę komunikacji zbiorowej, wypłatę świadczeń (m.in. w ramach programu Rodzina 500+), utrzymanie dróg i oczyszczanie miasta, działalność instytucji kultury i utrzymanie zieleni.
Warte podkreślenia są wydatki inwestycyjne – łącznie aż 1,047 mld zł. Są one wyższe, niż w ostatnich latach. Dla porównania, plan budżetu na rok 2020 zakładał koszty inwestycyjne na poziomie 700 milionów złotych. Ponad miliard złotych zostanie przeznaczony na kontynuację i realizowanie nowych inwestycji na terenie miasta. To m.in. budowa Alei Wielkiej Wyspy, trasy tramwajowej na Popowice i Trasy Autobusowo-Tramwajowej na Nowy Dwór, Osi Zachodniej czy budowy i przebudowy szkół oraz przedszkoli.
Planowany deficyt wyniesie 525 mln złotych. Dla porównania przyszłoroczny deficyt w Gdańsku to 565 mln zł przy planowanych dochodach 3,8 mld zł, w Łodzi blisko 300 mln zł przy planowanych dochodach 5,2 mld zł, a w Szczecinie – 410 mln zł przy dochodach 3,2 mld zł.
– Projekt budżetu na przyszły rok jest zachowawczy w sferze wydatków bieżących, tak aby utrzymać wszystkie parametry zgodnie z przepisami i na bezpiecznym poziomie. Z drugiej strony planowane inwestycje, które są motorem napędowym miasta, będą realizowane zgodnie z planem – ocenia Marcin Urban, Skarbnik Wrocławia.
Pierwsze czytanie projektu budżetu odbędzie się na najbliższej sesji Rady Miejskiej, 20 listopada.
Koronawirus a finanse miasta – niższe dochody i wyższe wydatki
Od ogłoszenia w marcu stanu epidemii w Polsce, Urząd Miejski Wrocławia zanotował, jak dotąd, ok. 170 mln zł rzeczywistego ubytku w finansach miasta. Największa strata to dochody z PIT – 77 mln zł, wpływy ze sprzedaży biletów komunikacji zbiorowej – 40 mln zł oraz z podatku od nieruchomości – 36 mln zł. Miasto szacuje również, że ubytek dochodów z CIT (względem planów budżetowych) będzie wynosił do końca roku ok. 10 mln zł. Niższe będą również wpływy ze sprzedaży mienia – na koniec roku mogą wynieść nawet o 75 mln zł mniej niż plan na 2020 rok.
Łączny, szacowany ubytek dochodów w bieżącym roku może wynieść nawet ok. 300 mln zł. Skutki finansowe, związane z panującą pandemią, nie ograniczą się jednak wyłącznie do bieżącego roku. Jej wpływ będzie widoczny także w kolejnych latach, przede wszystkim w postaci utrzymujących się niższych wpływów z tytułu podatku CIT oraz PIT.
Epidemia koronawirusa przyczynia się również do większych, nieoczekiwanych wydatków bieżących. Są one związane m.in. z zapewnieniem środków ochrony i dezynfekcji oraz specjalistycznego sprzętu. Wszystko po to, by w tym wyjątkowo trudnym czasie szpitale, szkoły, służby czy Centra Obsługi Mieszkańca mogły działać bezpiecznie i zgodnie z obostrzeniami związanymi ze stanem epidemii. Łączne wydatki miasta na walkę z koronawirusem mogą do końca roku wynieść ok. 100 milionów złotych.
Miasto uruchomiło w marcu Wrocławski Pakiet Pomocowy. Dzięki niemu przedsiębiorcy mogą zostać zwolnieni z zobowiązań podatkowych i cywilnoprawnych wobec miasta. W tegorocznym budżecie zarezerwowano na ten cel 50 mln zł. Jak dotąd kwota zwolnień wynosi ponad 17 mln zł, a z programu skorzystało już ok. 2 tys. podmiotów. Dodatkowo suma zwolnień z opłat za czynsz w lokalach gminnych wynosi już ponad 4 mln zł.
A to nie koniec – Miasto uruchomiło również Wrocławski Pakiet Interwencji Społecznej. To 12 mln zł na wsparcie rodziny, kultury, organizacji pozarządowych i sportu.
Dodatkowo, Wrocław przeznaczył już ok. 11 mln zł na bezpieczeństwo i wsparcie mieszkańców. Kolejne 7 mln zł zostało przekazane na zakup sprzętu dla siedmiu szpitali. Wsparcie i wydatki służb to wydatki rzędu 5,6 mln zł.
Z kolei Wparcie Centrów Obsługi Mieszkańców UMW i miejskich jednostek wynosi już 4,4 mln zł, a szkół przedszkoli i żłobków – 4 mln zł.
Plany na przyszły rok
Infrastruktura
Miasto nie rezygnuje z nowych projektów infrastrukturalnych mając świadomość, że wpływają one pośrednio na miejsca pracy, lokalne łańcuchy dostaw, ale także są źródłem dochodów podatkowych.
Wydatki związane z transportem i łącznością będą wynosiły niespełna 1,3 miliarda zł. Niezmiennie, priorytetem miasta jest kształtowanie zrównoważonej mobilności – stąd też szereg planowanych inwestycji związanych z infrastrukturą rowerową czy komunikacją zbiorową – budowa tramwaju na Popowice (105 mln zł), realizacja TAT na Nowy Dwór (93 mln zł), przebudowa Mostów Pomorskich (21 mln zł), przebudowa ulic w ciągu drogi wojewódzkiej nr 342 – Obornickiej, Pęgowskiej, Zajączkowskiej oraz Pełczyńskiej (30 mln zł). Kontynuowana będzie #Torywolucja, czyli seria remontów torowisk i wymiany rozjazdów. W 2021 roku zrealizowanych zostanie 16 kolejnych prac, m.in. na pl. Jana Pawła II, pl. Strzegomskim, ul. Hallera oraz ul. Legnickiej. Łączne nakłady bieżące na MPK wyniosą w przyszłym roku ponad 460 mln zł (to wzrost względem 2018 roku o ponad 106 mln zł).
W przyszłym roku rozpoczęte zostaną prace związane z budową Alei Wielkiej Wyspy (na jej realizację w projekcie budżetu ujęto 88 mln zł) i oraz Mostów Chrobrego, na których znajdzie się również torowisko pod planowane nowe połączenie tramwajowe do Swojczyc (45 mln zł). W budżecie zapisano także 56 mln zł na realizację Osi Zachodniej, czyli drugiego etapu budowy obwodnicy Leśnicy. Projekt budżetu ujmuje także blisko 23 mln zł na budowę wielofunkcyjnej hali sportowej przy ul. Racławickiej. Remonty czekają z kolei m.in. Most Zwierzyniecki oraz wiadukt na ul. Kowalskiej.
Wciąż rozwijać się będzie także infrastruktura rowerowa. To m.in. trasy wzdłuż ul. Swobodnej, na fragmencie od ul. Jedności Narodowej do Poniatowskiego, ul. Małachowskiego oraz ul. Żagańskiej (od Zgorzeleckiej do Ścinawskiej). Ukończona zostanie również budowa trasy rowerowej wzdłuż alei Karkonoskiej. Rozwijać się będzie też Promenada Krzycka – realizowany będzie odcinek Borowska – Bardzka, a na kolejny zostanie ogłoszony przetarg.
Edukacja
Łączne wydatki związane z oświatą i wychowaniem wyniosą 1,571 miliarda złotych. Pieniądze przeznaczone są również m.in. na edukacyjną opiekę wychowawczą. To ponad 26% całego budżetu. Planowana kwota subwencji oświatowej Wrocławia na 2021 rok, 760 mln zł, to niespełna połowa wszystkich szacowanych wydatków związanych z edukacją.
Niestety subwencja z ogólnopolskiego budżetu nie pokryje kosztów wynagrodzeń nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Stąd te koszty są przerzucone na budżet miasta.
Miasto planuje wydatki związane z rozbudową i remontami infrastruktury oświatowej. To m.in. realizacja nowego przedszkola przy ul. Dębickiej na Złotnikach, które pomieści 200 dzieci. Obiekt ma zostać oddany do użytku w 2021 roku. W projekcie budżetu zapisano również 16 mln zł na budowę Zespołu Szkolno-Przedszkolnego przy ul. Asfaltowej. Rozbudowa czeka natomiast Zespół Szkół nr 5 przy ul. Osobowickiej (11,5 mln zł w projekcie budżetu). W wyniku prac powstanie 6-oddziałowe przedszkole z dziesięcioma salami lekcyjnymi, salą gimnastyczną i boiskiem wielofunkcyjnym. Projekt budżetu przewiduje również 6 mln zł na rozbudowę SOSW nr 1 przy ul. Parkowej. Rozbudowa, przebudowa i remont czeka także budynek SP nr 99 przy ul. Głubczyckiej na Księżu Małym we Wrocławiu (blisko 15 mln zł). Powstanie tam m.in.: 11 sal lekcyjnych, dwie świetlice, kuchnia z jadalnią i sala gimnastyki korekcyjnej. Przy SP 72 przy ul. Trwałej powstanie z kolei hala do tenisa oraz zewnętrzne korty i ścianki do tenisa. Łącznie w budżecie zapisano na wyżej wymienione realizacje ponad 81 mln zł.
Zieleń i ekologia
Projekt budżetu zakłada wydatki związane z gospodarką komunalną i ochroną środowiska na poziomie 432 mln zł. We Wrocławiu powstaną kolejne tereny zielone – m.in. Park Lesława Węgrzynowskiego przy ul. Kolejowej (2,6 mln zł), skwery oraz zieleńce. W ramach II etapu projektu Grow Green, zagospodarowane zostaną kolejne ołbińskie podwórka. Planowany budżet na realizację tych zadań to 3,4 mln zł. W przyszłym roku kontynuowane będą także programy Wrośnij we Wro, Złap Deszcz, FoodSHIFT 2030 oraz Szare na Zielone.
Jednym z priorytetów jest realizacja miejskiego programu wymiany źródeł ogrzewania (40 mln zł – zapisane w dziale Gospodarki Mieszkaniowej) w ramach kampanii „Wrocław bez Smogu”. Tylko na udzielanie dotacji w ramach programów KAWKA Plus i Termo KAWKA zarezerwowano na start co najmniej 15 milionów złotych – co ważne, kwota będzie zwiększona w zależności od zainteresowania programami. Oprócz dotacji, miasto w przyszłym roku sfinansuje wymianę ogrzewania łącznie w 116 budynkach zasobu komunalnego, czyli 1120 mieszkaniach. Zlikwidowanych zostanie dzięki temu 1450 kopciuchów i innych pieców na paliwo stałe. Wymiana źródeł ogrzewania w zasobie Zarządu Zasobu Komunalnego oraz Wrocławskich Mieszkań to koszt 36,5 mln złotych.
Społeczeństwo
Projekt przyszłorocznego budżetu przewiduje m.in. ponad 36 mln zł na realizację zadań Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego (budowa projektów z poprzednich lat i przyszłoroczne WBO). Ponadto, w 2021 roku kontynuowany będzie remont żłobka przy ul. Krowiej, rozpocznie się również budowa kolejnego przy ulicy Sołtysowickiej. Na oba zadania w przyszłorocznym budżecie przewidziano kwotę ponad 5 mln zł. Miasto przewiduje również dofinansowanie ponad 3900 miejsc żłobkowych w placówkach niepublicznych. Miesięczne dofinansowanie wynosi 680 zł na każde dziecko.
W projekcie zapisano także ponad 2,7 mln zł na programy zapobiegania próchnicy u uczniów szkół podstawowych oraz szczepień ochronnych przeciwko wirusowi HPV u 13-letnich dziewcząt i chłopców. Łącznie, skorzysta z nich ponad 11 tys. młodych wrocławian.
W przyszłym roku zrealizowany zostanie także program profilaktyki i wykrywania raka piersi u kobiet. Skorzysta z niego ok. 10 tys. wrocławianek. Oprócz samych badań, program obejmuje także konsultacje onkologiczne czy edukację zdrowotną. Milion złotych zostanie z kolei przeznaczony w ramach programu na pomoc prawną, psychologiczną i terapeutyczną dla wrocławian, znajdujących się w sytuacji kryzysowej.
Wrocław dba także o najbardziej utalentowaną sportowo młodzież – szacowana na przyszły rok łączna wartość nagród i stypendiów dla młodych sportowców to 2,5 mln zł.
W przyszłym roku przebudowy i remontu doczeka się również Willa Karpowiczów przy ul. Krzyckiej – przyszła siedziba Fundacji Olgi Tokarczuk. Powstanie tam również kawiarnia, sala spotkań oraz pokoje gościnne i biurowe. Koszt realizacji to ok. 4,5 mln zł. Na Maślicach powstaje Centrum Aktywności Lokalnej przy ul. Suwalskiej. Łączny koszt prac wyniesie 4,2 mln zł, zostaną zakończone w przyszłym roku. Planowany jest także remont nieużytkowanego, powojennego budynku przy ul. Na Grobli, który będzie stanowił drugą część siedziby Straży Miejskiej. Projekt budżetu przewiduje na realizację remontu 7 milionów złotych.
